تربیت فرزند – قسمت سوم
دوره طفولیت (قبل از 7 سالگی)یا اوایل کودکی مرحله‌ای بسیار حیاتی در رشد جسمی، ذهنی و اجتماعی کودک است. در این دوره، فعالیت‌های عضلانی و حرکتی کودک نیز نقش مهمی در رشد ذهنی و هوش او را دارند، برای همین توجه ویژه به تربیت، تغذیه، بازی‌ها و خواب او ضروری است. در ادامه به تفصیل در مورد موارد ذکرشده توضیح داده شده است.
فعالیت‌های عضلانی و حرکتی کودک
فعالیت‌های عضلانی کودک از جمله حرکت‌کردن، خزش، ایستادن، راه رفتن و بازی با اشیای مختلف، به تقویت عضلات و هماهنگی حرکات او کمک می‌کنند. این فعالیت‌ها باعث تحریک سیستم عصبی و مغز می‌شوند. هر باری که کودک یک حرکت جدیدی را یاد می‌گیرد، مغز او مسیرهای عصبی جدیدی را ایجاد می‌کند که این مسیرها به تقویت حافظه، یادگیری و مهارت‌های حل مسئله کمک می‌کنند.
به‌طور کلی، فعالیت‌های عضلانی و حرکتی کودک نه تنها به رشد فیزیکی او کمک می‌کنند، بلکه از طریق ایجاد و تقویت ارتباطات عصبی در مغز، به افزایش توانایی‌های ذهنی و هوش او نیز منجر می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که رشد جسمانی و ذهنی در اوایل کودکی به شدت با هم مرتبط هستند و یکی بدون دیگری نمی‌تواند به‌طور کامل توسعه یابد.
شیوه‌های تربیتی
در این دوره، شیوه تربیت کودک باید بر پایه محبت، صبر و درک نیازهای او باشد. برخی از اصول تربیتی مهم در این دوره شامل موارد زیر است:
ارتباط عاطفی قوی: والدین باید با کودک ارتباط عاطفی قوی برقرار کنند. این ارتباط به کودک احساس امنیت و اعتماد به‌نفس می‌دهد.
ایجاد محیطی امن و حمایتی: کودک نیاز به احساس امنیت دارد. ایجاد یک محیط پایدار و محبت‌آمیز بسیار اهمیت دارد.
تقویت استقلال: با تشویق کودک به انجام فعالیت‌های ساده مانند غذاخوردن، لباس‌پوشیدن یا بازی‌کردن به‌طور مستقل، می‌توان به او کمک کرد تا حس استقلال پیدا کند.
پاداش و تشویق: تشویق کودک برای رفتارهای مثبت و یادگیری مهارت‌های جدید بسیار مهم است. این تشویق می‌تواند به‌صورت کلامی یا با دادن پاداش همراه باشد.
مرزگذاری: در این سن لازم است که کودک مرزهای رفتاری را بشناسد. والدین باید قوانین ساده و قابل درک را تعیین کنند و به کودک توضیح دهند که چرا برخی رفتارها مناسب نیست.
بازی‌های مناسب سن طفولیت
بازی‌ها نقش مهمی در رشد ذهنی، اجتماعی و جسمی کودک دارند. بازی‌های مناسب برای این دوره شامل:
بازی‌های حسی و حرکتی: مانند بازی با توپ، بازی با لگوها، خمیربازی، شن بازی و استفاده از وسایل نقاشی. این بازی‌ها به تقویت عضلات و هماهنگی حرکات کودک کمک می‌کنند.
بازی‌های تقلیدی: بازی‌هایی که کودک نقش‌هایی مانند پدر، مادر، دکتر، فروشنده و غیره را تقلید می‌کند. این بازی‌ها باعث تقویت تخیل و مهارت‌های اجتماعی می‌شوند.
بازی‌های آموزشی: مانند پازل‌ها و بازی‌های رنگ و شکل. این بازی‌ها به تقویت مهارت‌های شناختی و حل مسئله کمک می‌کنند.
بازی‌های گروهی: این بازی‌ها به کودک می‌آموزند که چگونه با دیگران همکاری کند، نوبت را رعایت کند و تعاملات اجتماعی سالمی داشته باشد.
نوع تغذیه
تغذیه سالم و متعادل در دوران طفولیت ضروری است. نیازهای تغذیه‌ای کودک در این دوره شامل:
شیردهی: تا 6 ماهگی کودک، شیر مادر بهترین و کامل‌ترین غذای اوست. بعد از 6 ماهگی، با شروع غذای کمکی، شیرمادر همچنان باید بخشی از رژیم غذایی کودک باشد.
غذای کمکی: از 6 ماهگی به بعد، کودک نیاز به معرفی غذاهای جامد دارد. این غذاها باید متنوع و شامل انواع گروه‌های غذایی مانند غلات، سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین( گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ) و لبنیات باشد.
تنوع غذایی: اهمیت دارد که کودک انواع مختلفی از غذاها را تجربه کند تا نیازهای تغذیه‌ای او به طور کامل تأمین شود. باید دقت شود که غذاها تازه، بهداشتی و فاقد مواد مضر مانند قند و نمک زیاد باشند.
مصرف مایعات کافی(آب، شیر و آب‌میوه‌های طبیعی) برای حفظ سلامت و انرژی کودک ضروری است.
خواب کودک: خواب مناسب برای رشد و سلامت کودک بسیار مهم است. برنامه خواب کودک باید شامل موارد زیر باشد:
مدت زمان خواب: نوزادان تا یک سالگی نیاز به 14-17 ساعت خواب دارند. از یک تا سه سالگی این مقدار به 12-14 ساعت کاهش می‌یابد و از 3 تا 6 سالگی حدود 10-13 ساعت خواب نیاز است.
روتین خواب: ایجاد یک روتین منظم برای خواب، مانند خواندن کتاب، حمام کردن یا شنیدن موسیقی آرامش‌بخش، به کودک کمک می‌کند تا به راحتی به خواب برود.
محیط خواب: محیط خواب کودک باید آرام، تاریک و با دمای مناسب باشد. همچنین، بهتر است که کودک در یک محیط آرام و بدون تحریکات اضافی بخوابد.
ثبات در برنامه خواب: حفظ زمان‌های ثابت برای خواب و بیداری باعث می‌شود که کودک یک ریتم خواب منظم داشته باشد و کیفیت خواب او بهبود یابد.
به‌طور کلی، توجه به این جنبه‌ها در دوران طفولیت به رشد سالم و همه‌جانبه کودک کمک می‌کند و زمینه‌ساز موفقیت و سلامت او در مراحل بعدی زندگی است.